Co to jest kryptowaluta i jak działa?

Kryptowaluta w opinii wielu osób jest kolejną formą ewolucji pieniądza. To wirtualna waluta zabezpieczona przy użyciu kryptografii. Może ona funkcjonować zarówno, jako środek wymiany wartości, jak i cyfrowy system księgowy. Pierwszą z prób stworzenia zdecentralizowanej wirtualnej waluty podjął w 1998 r. Nick Szabo. Choć projekt jego kryptowaluty Bit Gold nigdy nie został wdrożony, uznano ją za prekursora protokołu Bitcoina (BTC), za którym stoi anonimowy twórca Satoshi Nakamoto.

Kryptowaluta – czym jest?

Wirtualne waluty bazujące na kryptografii – gałęzi matematyki i informatyki nazywane są kryptowalutami. Można określić je również mianem rozproszonego systemu, za którego pomocą przechowuje się informacje o stanie posiadania w jednostkach umownych. Ten rodzaj waluty oparty jest na tzw. technologii blockchain. Ta zaś stanowi “bazę danych” współużytkowaną przez węzły sieci komputerowej.

Wspomniana technologia ma szereg różnych zastosowań, a kryptowaluty są zaledwie jedną z wielu jej implementacji. Pozwala ona na przechowywanie informacji w sposób przejrzysty i niezmienny w formacie cyfrowym. Blockchain składa się z połączonych ze sobą bloków. Każdy z nich ma określony rozmiar umożliwiający zapisanie odpowiedniej ilości informacji. Następnie po ich zapełnieniu są one zamykane oraz dodawane do łańcucha bloków w sposób chronologiczny.

Choć na blockchainie mogą być przechowywane różnego rodzaju dane, najczęstszym jego zastosowaniem była do tej pory księga transakcji. W przypadku zdecentralizowanych łańcuchów bloków wprowadzonych danych nie może modyfikować żaden pojedynczy podmiot, czy jednostka. Uważa się zatem, iż są one niezamienne i nieodwracalne. Aby było inaczej, za wprowadzeniem zmian musiałoby się odpowiedzieć co najmniej 51% uczestników sieci. Takich blockchainem charakteryzuje się, chociażby Bitcoin.

Rodzaje kryptowalut – podział i specyfika

Kryptowaluty dzielą się na kilka podstawowych rodzajów w zależności od zastosowań. Jedną z największych i najstarszych uruchomionych wirtualnych walut jest BTC. Wszystkie pozostałe stworzone po Bitcoinie nazywane są altcoinami. Idąc dalej, można je podzielić na kryptowaluty, stablecoiny, cyfrowe waluty banków centralnych i tokeny. Niektórzy eksperci opisują te ostatnie, jako cyfrowe waluty nieposiadające własnego blockchaina – wykorzystujące łańcuch bloków innej istniejącej kryptowaluty.

Podstawowe rodzaje tokenów:

• tokeny narzędziowe/użytkowe – są wykorzystywane w obrębie własnego projektu bądź platformy. Mają określone funkcje związane z danym produktem. Przykładem mogą tu być m.in. tokeny przynależne do giełd kryptowalutowych – chociażby Binance Coin (BNB). Jego posiadacze mogą czerpać dodatkowe korzyści związane z handel na platformie Binance tj. niższe opłaty
• tokeny płatnicze – wykorzystywane głównie do płatności za usługi i towary. Ich głównym celem jest umożliwienie handlu bez uczestnictwa pośrednika związanego z tradycyjnymi finansami i bankowością. Do tej kategorii można przypisać większość tokenów
• tokeny security – czerpią wartość z aktywów zewnętrznych będących przedmiotem obrotu zgodnie z regulacjami finansowymi. Ze względu na swój charakter mogą zostać uznane za papier wartościowy. W celu ochrony inwestorów muszą być kontrolowane przez organy nadzoru
• tokeny niewymienialne – jedyne w swoim rodzaju tokeny. Ich unikatowość polega na tym, że nie ma dwóch NFT reprezentujących ten sam ciąg danych. Tego typu tokeny mogą mieć charakter kolekcjonerski. Wykorzystują je m.in. twórcy do sprzedaży swoich cyfrowych dzieł, czy jakichkolwiek innych utworów artystycznych

Stablecoiny to wirtualne waluty, których wartość powiązana jest z walutą fiducjarną, bądź jakimś innym aktywem. Ich wartość z założenia nie powinna ulegać tak silnym wahaniom, jak w przypadku kryptowalut tj. BTC. Kurs stablecoina powinien utrzymywać powiązanie w stosunku 1:1 z aktywem rezerwowym. Mogą one ułatwiać handel inwestorom oraz pozwalać na tanie i szybkie transfery środków.

Cyfrowe waluty banków centralnych (CBDCs) są natomiast wirtualnymi walutami, które mogą wykorzystywać technologię rozproszonego rejestru (DLT). Podlegają one ścisłej kontroli ze strony swojego emitenta. Często określa się je mianem narzędzia polityki pieniężnej. Są one w stanie pozwolić na większą inwigilację obywateli przez banki centralne i rządy.

Jak działają kryptowaluty?

Wirtualne waluty mogą mieć wiele zastosowań. Pozwalają one, chociażby na dokonywanie płatności. Ich adopcja wzrosła w ostatnich latach, a coraz więcej firm i marek zaczęło wykorzystywać je, jako dodatkową, alternatywę płatniczą. Bitcoin został stworzony przez Satoshiego Nakamoto, jako elektroniczny pieniądz typu peer-to-peer (P2P). Kryptowalutę tę  jakiś czas temu (dokładnie we wrześniu 2021 r.) uczyniono prawnym środkiem płatniczym na terenie Salwadoru.

Tego typu cyfrowe aktywa umożliwiają także tanie i szybkie przelewy międzynarodowe. Z uwagi na to, iż wykluczają udział pośrednika, środki są przenoszone z adresu kryptograficznego nadawcy na adres kryptograficzny odbiorcy w sposób usprawniony bez względu na położenie uczestników transakcji.

Wreszcie kryptowaluty stanowią w oczach inwestorów narzędzie spekulacyjne. Użytkownicy nabywają je, licząc na ich wzrosty cenowe. Mogą nimi również handlować – grając pod wzrosty i spadki. Dla niektórych są one także środkiem pozwalającym na przenoszenie wartości pieniędzy w czasie – pełnią funkcję podobną do złota.

Gdzie kupić kryptowaluty i jak je przechowywać

Wirtualne waluty można nabyć na kilka różnych sposobów. Najpopularniejsze z pewnością są giełdy – zarówno scentralizowane, jak i zdecentralizowane oraz różnego rodzaju platformy handlowe. Inwestor może skorzystać także z kantoru online bądź stacjonarnego. Inną opcją jest zakup kryptowalut od drugiej osoby. Niezależnie od wybranego miejsca, warto zapoznać się z kwestiami bezpieczeństwa dot. przechowywania tej klasy aktywów. Przed zakupem należy też sprawdzić recenzje o poszczególnych giełdach, platformach, czy kantorach, tak by nie paść ofiarą oszustwa.

Aby przechowywać i zarządzać kryptowalutami, należy wyposażyć się w specjalny portfel. Najbezpieczniejszym rozwiązaniem są takie, które pozwalają na trzymanie kluczy prywatnych w środowisku offline – w ten sposób mniej prawdopodobne jest to, że zostaną one skradzione, a portfel opróżniony. Trzymanie kryptowalut na różnego rodzaju platformach wiąże się z większym ryzykiem ataku hakerskiego.

Rodzaje portfeli kryptowalutowych zimne (offline):

• Portfele sprzętowe – fizyczne urządzenia, za których pomocą przechowuje się klucze prywatne do kryptowalut. Ze względu na to, iż nie mają stałego połączenia z internetem, są powszechnie uważana za jedne z bezpieczniejszych
• Portfele papierowe – to wygenerowane klucze prywatne i publiczne wydrukowane bądź zapisane na kartce papieru

Rodzaje portfeli kryptowalutowych gorące (online):

• Portfele desktopowe – portfel ten jest instalowany na komputerze bądź laptopie
• Portfele przeglądarkowe – to platformy pozwalające na przechowywanie kryptowalut. Użytkownik nie musi ich instalować, a jedynie tworzy konto na ich stronie, a następnie się do nich loguje. Z uwagi na to, iż to one zarządzają kluczami prywatnymi swoich użytkowników, nie należą do najbezpieczniejszych
• Portfele mobilne – aplikacje na telefon pozwalające na przechowywanie kryptowalut

Każdy portfel kryptowalutowy składa się z dwóch kluczy – publicznego i prywatnego. Podczas gdy ten pierwszy jest adresem, na którym przechowywane są wirtualne waluty, drugi służy do zarządzania nimi oraz podpisywania transakcji. Warto zadbać o bezpieczeństwo swoich kluczy prywatnych i pod żadnym pozorem nie udostępniać ich innym osobom. Pełnią one bowiem rolę podobną do hasła – kto je ma, może zalogować się na konto i dokonać operacji.